امیر عباس هویدا؛ یکی‌ از بزرگ مردان سیاست ایران

امیرعباس هویدا ۲۸ بهمن ۱۲۹۸ در تهران زاده شد.

پدرش کنسول و سفیر در دمشق و بیروت و عربستان سعودی بود و مترجم چند رمان فرانسوی و مادرش از خاندان اشرافی قاجار بود.

دو ساله بود که به همراه خانواده به سوریه رفت و دبستان و دبیرستان را در این شهر و سپس در بیروت در مدرسه فرانسوی گذراند و عربی و فرانسه و انگلیسی آموخت.

مهاجرت او را برای همیشه از زندگی در خارج از ایران بیزار کرد.

۱۹ ساله بود که به فرانسه و سپس بلژیک رفت و در بحبوحه جنگ دوم جهانی و اشغال فرانسه و بلژیک توسط آلمانها در بروکسل علوم سیاسی خواند و در صلیب سرخ به عنوان راننده آمبولانس و مشاور امور پناهندگان کار کرد.

۲۳ ساله بود که به تهران بازگشت و همزمان به خدمت سربازی و کار در وزارت خارجه پرداخت.

۳۳ ساله بود که کارش را در کمیسیون عالی پناهندگان سازمان ملل آغاز کرد ولی پس از سه سال به وزارت خارجه ایران بازگشت.

پس از اینکه چندی در شرکت نفت کار کرد یک گروه تکنوکرات به نام "کانون مترقی" بنیان نهاد که بعدها به "حزب ایران نوین" تبدیل شد.

۴۴ ساله بود که وزیر دارایی کابینه دوستش حسنعلی منصور شد، وزارت دارایی را با کمک دانشگاهیان برکلی کالیفورنیا کامپیوتِریزه کرد و تنظیم بودجه کشور را از وزارتخانه‌اش به سازمان برنامه و بودجه واگذاشت.

۴۵ ساله بود که پس از قتل نخست‌وزیر توسط فداییان اسلام به نخست‌وزیری رسید.

از قرار به شاه گفته بود: "من صدارت نمی‌دانم" و شاه پاسخ داده بود:

"خودمان یادت می‌دهیم" و همین آغاز صدارت بی‌قدرت او در برابر واپسین شاه ایران بود.

او به چندین زبان مسلط بود و چند کتاب مانند "تاریخ داستانهای پلیسی" و "سیف الاسلام" تألیف کرد.

او بیش از ۱۲ سال و نیم بر سر کار بود و دیرپاترین نخست‌وزیر تاریخ ایران به شمار می‌آید.

به تولیدات داخلی علاقه بسیار داشت. وقتی در سال ۱۳۴۶ کارخانه پیکان گشوده شد، یک خودرو از آنها خرید و همیشه سفرها و گشت‌های نزدیکش را با آن انجام می‌داد.

۵۹ ساله بود که به دستور شاه بازداشت شد و پس از پیروزی انقلاب خودش را به مقامات نظام تازه تسلیم کرد.

به گفته چند شاهد عینی،‌هادی غفاری از فعالان آغاز انقلاب، در هنگام تنفسی که دادگاه انقلاب پیش از ختم دادرسی داده بود، متهم را کشت: "سپس جسد او را روی صندلی نشاندند و پس از مرگ اعدام کردند".

هادی غفاری این اتهام را رد کرده و گفته است که "فقط صادق خلخالی، رئیس دادگاه انقلاب و خدا می‌دانند که هویدا را چه کسی کشت."

امیرعباس هویدا در ۶۰ سالگی توسط دست اندرکاران دادگاه انقلاب اسلامی در زادگاهش کشته شد.