پرونده‌های انباشته باشگاه‌های ایران در فیفا، شکایت‌های متوالی بازیکنان خارجی از باشگاه‌هایی که به سادگی بازیکن وارداتی را می‌خرند اما پول آن را نمی‌دهند. حالا وزارت ورزش و جوانان، جذب بازیکن و مربی خارجی تا پایان قراردادشان را برای این باشگاه‌ها ممنوع کرده است. قانونی که البته با اعتراض جدی هواداران دو باشگاه هم همراه نشد؛ چرا؟
با نگاهی به سال‌های گذشته لیگ ایران متوجه می‌شویم، بازیکنان و مربیان خارجی زیادی هستند که نامشان با تاریخ باشگاه‌های فوتبال پیوند خورده است. برای نمونه می‌توان به آرمناک پطورسیان یا لوون استپانیان در سپاهان و ذوب‌آهن اشاره کرد که از ارمنستان آمدند و بخشی از کتاب فوتبال ایران شدند.
شاید فهرست بازیکنان تاثیرگذار خارجی در فوتبال ایران خیلی طولانی نباشد، اما لیست بازیکنانی که در فهرست بدترین خریدهای‌های فوتبال ایران قرار گرفته‌اند، خلاصه نیست. بازیکنانی که معمولا کیفیت بسیار پایینی دارند، با قرادادهای مبهم به باشگاه‌ها می‌پیوندند، پس از مدت کوتاهی از تیم کنار گذاشته می‌شود. بسیاری از آن‌ها بدون گرفتن پول کامل قرارداد از ایران می‌روند و سپس با شکایت به فیفا تقریبا در تمام موارد اصل پول و جریمه دیرکرد آن را می‌گیرند.
این مطلب نگاهی دارد به ده مورد از بدترین خریدهای بازیکنان خارجی در فوتبال ایران:
سامبو جوچی
دقیقا ۱۰ سال بعد از آن‌که فوتبالش را به صورت حرفه‌ای در نیجریه آغاز کرد، به پرسپولیس آمد؛ یعنی سال ۱۳۸۳ خورشیدی. در بدو ورودش، راینر زوبل سرمربی آلمانی وقت پرسپولیس او را پدیده آینده فوتبال آسیا خواند. اما پیش از آن‌که لیگ برتر آغاز شود، علی پروین به عنوان مدیرفنی باشگاه به روزنامه خبرورزشی گفت: "حتی بلد نیست روپایی بزند."
سامبو جوچی فقط یک بار برای پرسپولیس گل‌زنی کرد. با اخراج راینر زوبل، او هم از پرسپولیس جدا شد و البته هیچ یک از هواداران پرسپولیس سراغش را نگرفتند. تکنیک نداشت، سرعتش از تک تک مدافعان میانی روبرویش کمتر بود و حتی یک بار با ضربه سر پاس موثر هم نداد.
اواندرو سیلوا
وقتی سایپا در لیگ ششم برتر فوتبال ایران به قهرمانی رسید، علی دایی برای تقویت تیمش فهرستی از بازیکنان داخلی و خارجی را به مدیران باشگاه تحویل داد. تنها خارجی آن قهرست اواندرو سیلوا برزیلی بود. می‌گفتند علی دایی هافبک هجومی تکنیکی و سرعتی را خریده که توامان قدرت بدنی فوق‌العاده‌ای هم دارد.
اما در تمرینات پیش از فصل و زمان گرم‌کردن مصدوم شد. بعد از مصدومیت سه بار با پیراهن سایپا وارد زمین شد و هر سه بار چنان نمایش تاسف‌باری داشت که سرمربی تیمش تعویضش کرد. در نهایت پیش از آغاز نیم فصل دوم و زمانی که باز هم در تمرینات مصدوم شد، قراردادش را فسخ کردند.
جونیور براندائو
با شنیدن این نام، بعید است که یک هوادار باشگاه پرسپولیس احساس خوشایندی پیدا کند. جونیور براندائو برزیلی را گابریل کالدرون سرمربی آرژانتینی قبلی پرسپولیس در ابتدای فصل جاری به این تیم آورد. به صورت محسوسی اضافه وزن داشت و تا پایان نیم‌فصل حتی یک گرم از اضافه وزنش کم نشد. نه قدرت سرزنی داشت، نه شوت‌زن خوبی بود، نه دروازه را می‌شناخت و نه حتی پاس موثری می‌داد. در نهایت با دریافت ۵۰۰هزار دلار از پرسپولیس رفت.
فابی سیو
سال ۱۳۸۳ امیر قلعه‌نویی آستین بالا زد که تیمش را با خریدهای خارجی قهرمان لیگ کند. یک مدافع و یک مهاجم برزیلی را به تیمش اضافه کرد. مهاجمی به نام فابی سیو براساس گفته‌های سرمربی استقلال قرار بود خط حمله تیمش را متحول کند، اما در پایان فصل یک گل زده در ۱۱ بازی و دو بار مصدومیت را ثبت کرد و از ایران رفت. مهم‌ترین و تاریخی‌ترین خاطره‌ای از که فابی سیو در اذهان باقی مانده، مصاحبه‌اش با برنامه ۹۰ است. او گفته بود: "از کودکی هوادار استقلال بودم."
لیام رایس ردی
این استرالیایی یکی دیگر از شاهکارهای خرید امیر قلعه‌نویی در استقلال بود. او را به تهران آوردند تا جانشین مهدی رحمتی شود. چهار روز پس از عقد قرارداد مشخص شد که باشگاه اف.ث سیدنی او را به دلیل آنچه "مصرف مشروبات الکلی" خوانده بود، اخراج کرده است.
دروازه‌بانی که قرار بود جانشین شماره یک استقلال شود، نیم فصل روی نیمکت این تیم نشست و سپس باز هم به دلیل آنچه باشگاه استقلال "حضور در ضیافت‌های نامتعارف" دانست، اخراج شد. برخی بازیکنان وقت استقلال دلیل اخراجش را صرفا ضعف فنی او می‌دانستند.
خریدهای "فاجعه" برانکو
این‌جا با یک بسته ویژه روبرو هستیم. برانکو ایوانکووویچ سرمربی کامیاب پرسپولیس، سال ۹۵ دست به خرید شد. اولکسی پلی‌یانسکی و ولادیمیر پریموف اوکراینی را به ترتیب برای خط دفاع و حمله تیمش استخدام کرد. پلی‌یانسکی فقط چهار بار به عنوان بازیکن ذخیره وارد زمین شد و با بیش از ۱۰ کیلو اضافه وزن حتی هوادار را هم از روی سکوها عصبی می‌کرد. پرسپولیس آخرین مقصد این بازیکن بود و دیگر هرگز در فوتبال حرفه‌ای جهان، جایی برایش وجود نداشت.
ولادیمیر پریموف ۱۱ بار با پیراهن پرسپولیس وارد زمین شد و بیش از آن‌که هم‌بازی‌ها یا هوادارانش را به وجد بیاورد، با کیفیت پایین فنی‌اش، باعث آسودگی خیال مدافعان حریف بود. او پس از جدایی غیردوستانه از پرسپولیس به باشگاه اولکساندریا رفت، ۷ بار پیراهن تیمش را برتن کرد و بدون آن که گلی بزند باز هم اخراج شد.
سومین نفر آنتونی گولس استرالیایی بود. او هم در پست دفاع میانی قرار بود جزیی از ساختار مستحکم دفاع تیمی برانکو ایوانکوویچ شود. اما بدون حتی یک بازی از این تیم اخراج شد. سال بعد به تیم «بوچه اون» در لیگ دو کره جنوبی رفت، باز هم بدون حتی یک ثانیه حضور در زمین اخراج شد.
لادو آخالایا
یکی از معماهای بزرگ استقلال و امیر قلعه‌نویی نام لادو آخالیا است. چند هوادار استقلال می‌دانند که او بازیکن تیم‌شان بوده؟
نیم فصل دوم لیگ ۸۵ -۸۴ لادو آخالیا گرجستانی با قراردادی ۱۸ ماهه برای تقویت خط حمله استقلال به تهران آمد. سه هفته تمرین کرد و بعد فقط هفته‌ای دو بار در تمرینات حاضر می‌شد. آقای آخالیا بدون یک جلسه بازی، با دریافت کامل قراردادش در پایان نیم‌فصل به گرجستان بازگشت.
نام‌هایی که به یاد ندارید
هواداران استقلال و پرسپولیس، تیفوسی‌ها و تندروهایی که نام و چهره بازیکنان محبوب خود را به خوبی در ذهن دارند، شاید حتی نیمی از این اسامی را هم نشناسند.
بازیکنانی مانند بوبکر کبه، راجر فابریتسیو، رافائل گومز، سان جان اورسوویچ، هندریک هلمکه آگوستین گیلائوری، پیر کارلو، رینالدو کروزادو، لیام ردی قرار بود برای استقلال بدرخشند و بدون هیچ سودی از این تیم رفتند.
همین طور، روبرتو سوسا، صلاح حسن، ماته دراژویچ، سکو برت، پائولو روبرتو دی‌کارمو، ولاتکو گرازدانسکی، فرانک آتسو، تیاگو فراگا، وسلی برازیلیا، مامادو تال، آسمیر آودوکیچ، جورج آراندا، ولاتکو گرازدانسکی نیز برای پرسپولیس نامی به یادگار نگذاشتند.
در این میان البته نباید فراموش کرد که فهرست بازیکنان خارجی که در باشگاه‌های فوتبال ایران و به خصوص استقلال و پرسپولیس درخشیدند هم کم نیست و نمی‌توان منکر نقش آن‌ها در موفقیت‌های این تیم‌ها شد.
