تا بامداد چهارشنبه ٢٢ آوریل/٣ اردیبهشت، تعداد کل تلفات جهانی به علت ابتلا به ویروس کرونا ١٧۴هزار نفر اعلام شد. این رقم همۀ قربانیان را از آغاز اپیدمی تا امروز در بر میگیرد. همچنین در ١٩٣ کشور، مجموعاً ٢ میلیون و ۵٢۵هزار مورد ابتلا ثبت شده است.
فعلاً میزان شیوع بیماری کووید ١٩ و شمار قربانیان در ایالات متحد آمریکا بیشتر از سایر کشورهاست (بیش از ۴۴هزار مرگ و ٨٢٠هزار فرد مبتلا). در ردیفهای بعدی به ترتیب ایتالیا، اسپانیا، فرانسه و بریتانیا قرار میگیرند.
با اینحال اکثر نهادهای پژوهشی تأکید میکنند که همۀ این آمار و ارقام بسیار تقریبی است. در ایالات متحده، چنین به نظر میرسد که ویروس کرونا زودتر از آنچه تصور میشد انتشار یافته و قربانی گرفته است. روز چهارشنبه، مسئولان محلی در ایالت کالیفرنیا اعلام کردند که تشریح دو جسد ثابت میکند که ویروس کرونا در همان اوایل ماه فوریه مرگآور بوده است. این دو جسد متعلق به کسانی است که در روز ۶ فوریه، در خانههای خود مرده بودند. تشریح اجساد نشان میدهد که هر دو نفر به کووید ١٩ مبتلا بودهاند، در حالی که تاکنون نخستین قربانی این بیماری در آمریکا به تاریخ ٢۶ فوریه ثبت شده بود.
در اینحال یکی از مسئولان بهداشتی دولت آمریکا گفت که اگر موج دوم اپیدمی در آمریکا برخیزد، احتمالاً از موج نخست مرگآورتر خواهد بود، زیرا با بیماری آنفلوآنزای فصلی مصادف خواهد شد. او گفت که این احتمال میتواند در زمستان آینده به واقعیت بپیوندد.
مرحلۀ بینابینی: تردیدها و روشهای مختلف برای بازگشت به وضعیت عادی
خروج از وضعیت اضطراری و امکان ازسرگیری روال عادی زندگی اجتماعی، موضوعی است که در این مرحله از اپیدمی بسیاری از دولتهای جهان را به خود مشغول ساخته است. هر دولت بنا بر امکانات اقتصادی و بهداشتی و جوّ اجتماعی، نوعی از بازگشت به وضعیت عادی را توصیه میکند.
اسپانیاییها که به ناچار مقررات بسیار سختگیرانهای وضع کرده بودند، احتمالاً همین وضعیت را حداقل تا روز ٩ مه/٢٠ اردیبهشت ادامه خواهند داد. با اینحال دولت اجازه داده که از روز یکشنبۀ آینده کودکان برای هواخوری و گردش از خانهها بیرون بیایند. با اینکه اسپانیا همچنان روزانه شاهد مرگ بیش از ۴٠٠ نفر است، اما به نظر میرسد که از نقطۀ اوج اپیدمی گذر کرده باشد.
آلمانیها حالا از آزمایش واکسن خبر داده و گفتهاند که بزودی نخستین آزمایشها را بر روی ٢٠٠ داوطلب ١٨ تا ۵۵ ساله انجام خواهند داد. مقامات آلمانی گوشزد میکنند که این چهارمین آزمایش انسانی واکسن در جهان به شمار میآید. از هفتۀ آینده، ماسک در اکثر ایالات آلمان اجباری خواهد شد (در اماکن عمومی).
تاکنون در قارّۀ اروپا بیش از ١١٠هزار نفر قربانی ویروس کرونا شدهاند. در صورتی که آمار رسمی کشورهایی چون چین و ایران و کره شمالی معیار قرار گیرد، نزدیک به دو سوم تلفات جهانی سهم اروپاییان میشود.
در ترکیه چه خبر است؟
دولت ترکیه تاکنون در ارائۀ آمار چندان اشتیاقی نداده و از جمله کشورهایی است که "کمتر حرف زدن" در بارۀ اپیدمی را مفیدتر از پخش ٢۴ ساعتۀ خبر در این باره دانسته است. با اینحال "اتحادیۀ پزشکان ترکیه" اعلام کرد که نزدیک به ٣۵٠٠ نفر از کارکنان کادر درمانی کشور به ویروس کرونا مبتلا شده و ٢۴ نفر از آنان – از جمله ١۴ پزشک - درگذشتهاند. بر اساس آمار دولتی، تاکنون در ترکیه ٢٢٠٠ نفر قربانی ویروس کرونا شدهاند.
ترکیه احتمالاً تنها کشوری است که دورههای بسیار کوتاه قرنطینه (دو روز آخر هفته) را به اجرا گذاشت. قرار است که از فردا، پنجشنبه، ٣١ شهر بزرگ ترکیه بار دیگر به مدت چهار روز در قرنطینه قرار گیرند. در این کشور، خروج از منزل برای افراد بیش از ۶۵ سال و کمتر از بیست سال و همچنین برای افراد آسیبپذیر اکیداً ممنوع شده است.
اردوگاههای پناهجویان
روز چهارشنبه ٢٢ آوریل، سازمان دیدبان حقوق بشر در مورد وضعیت اردوگاههای پناهجویان در جزایر یونان هشدار داد و اعلام کرد که در این اردوگاهها حتی شستن دست برای ساکنان ممکن نیست. بیش از ٣۵هزار پناهجو در اردوگاههای جزایر لسبوس، ساموس و چند جزیرۀ دیگر به سر میبرند. یونان نسبت به سایر کشورهای اروپایی کمتر به ویروس کرونا مبتلا شده و تاکنون ١٢١ مورد مرگ را گزارش کرده است. سازمان دیدبان حقوق بشر از دولت یونان میخواهد که به هر ترتیب از جمعیت اردوگاهها بکاهد و ساکنان را به نقاط دیگری انتقال دهد. اما یونانیها، از ترس شیوع بیماری شدیداً با این توصیه مخالفند.
روسیه: پیشرو در تست کرونا
دولت روسیه نیز مثل ترکیه، چندان علاقهای به ارائۀ آمار و توضیحات در بارۀ وضعیت انتشار بیماری نشان نمیدهد. گفته میشود که در این کشور هم کادر درمانی لطمات بسیار سنگین خورده است. مسکو شمار کل قربانیان کووید ١٩ را ۵١٣ نفر و شمار مبتلایان را نزدیک به ۶٠هزار نفر اعلام کرده است. مقامات روسی ادعا میکنند که در زمینۀ تست بیماری، روسیه یکی از پیشرفتهترین کشورهاست. به گفتۀ آنان، تاکنون بیش از دو میلیون تست انجام شده و این کار باز هم سرعت خواهد گرفت.
اروپا و آسیا در دو مرحلۀ مختلف
به طور کلی کشورهای اروپایی هولناکترین روزهای بیماری را اینک پشت سر گذاشتهاند اما در برخی نقاط دیگر دنیا هنوز پرسشها و ابهامات زیادی وجود دارد. سنگاپوریها که از آغاز بسیار محتاط بودند، وضعیت اضطراری را حداقل تا پایان ماه مه/اواسط خرداد ادامه خواهند داد.
ژاپنیها نیز که چندان لطمهای از ویروس کرونا نخوردهاند، با انتشار خبر ابتلای ٨ نوزاد دوباره شدیداً نگران شدند. احتمال دارد که هر ٨ نوزاد به واسطۀ یکی از کارکنان مهد کودک آلوده شده باشند.
وضعیت غمانگیز کارگران مهاجر
در کشورهای عرب منطقۀ خلیج فارس که مجموعاً از ٢٧هزار مورد ابتلا خبر دادهاند، وضعیت کارگران خارجی بسیار ناگوار گزارش شده است. مطابق آمار رسمی، از ١۶۶ قربانی اپیدمی اکثراً کارگران هندی، پاکستانی، بنگلادشی، فیلیپینی و نپالی هستند. خبرگزاری فرانسه از انزوا و حتی طرد این افراد خبر میدهد و مینویسد که با متوقف شدن پروازها، این مهاجران فقیر امکان بازگشت به کشور خود را ندارند. اجساد درگذشتگان نیز باید در محل و دور از خانواده دفن یا سوزانده شود. تنهایی، بیماری، تحقیر اجتماعی، بیکاری و فقر، کارگران مهاجر را در این منطقه از جهان در شرایطی اسفبار گرفتار کرده است.