همراهی «دموکرات‌‌ها» و همسویی بیشتر اروپا با دولت ترامپ برای تمدید تحریم‌‌های تسلیحاتی جمهوری اسلامی

 حدود ۹۰ درصد از اعضای مجلس نمایندگان آمریکا از هر دو حزب عمده سیاسی در نامه‌ای به مایک پمپئو وزیر خارجه آمریکا با ابراز نگرانی از پایان مهلت تحریم تسلیحاتی رژیم ایران در اکتبر ۲۰۲۰ خواستار همکاری واشنگتن و متحدان آن در سازمان ملل متحد برای تمدید این تحریم‌ها شده‌‌اند.

خبرگزاری رویترز پنجشنبه ۳۰ آوریل (۱۱ اردیبهشت) به نقل از منابع آگاه در کنگره نوشت ۳۸۲ نماینده از ۴۲۹ نماینده آمریکا از هر دو حزب دموکرات و جمهوریخواه در اقدامی کم‌سابقه و فراحزبی نامه‌ای را امضا و به مایک پمپئو ارسال کرده‌اند که در آن از او خواسته‌اند با متحدان آمریکا برای تمدید تحریم تسلیحاتی جمهوری اسلامی همکاری کند.

نمایندگان کنگره در نامه ابراز نگرانی کرده‌اند که انقضای ممنوعیت فروش سلاح به جمهوری اسلامی ایران ممکن است باعث شود که کشورهای بیشتری وارد تجارت اسلحه با جمهوری اسلامی شوند.

الیوت انگل رئیس کمیته امور خارجی مجلس از حزب دموکرات و مایک مک‌کال عضو ارشد جمهوریخواه این کمیته از جمله امضاکنندگان این نامه هستند. تهیه‌کنندگان نامه همچنین در حال جمع‌آوری امضاهای بیشتری هستند و نامه هنوز به وزارت خارجه ارسال نشده است.

امیدواری هوک به تمدید تحریم‌ها از طریق شورای امنیت

برایان هوک نماینده ویژه امور ایران در وزارت خارجه آمریکا نیز در یک کنفرانس خبری گفت، رفتار جمهوری اسلامی در پنج سال گذشته و پس از برجام ثابت می‌کند که تا چه حد محدودیت‌های تسلیحاتی رژیم و تمدید آن اهمیت دارد.

او گفت: «ما نمی‌توانیم اجازه دهیم که تحریم تسلیحاتی ایران برچیده شود. از اول اشتباه بود که این را در برجام گنجاندند… خیلی آسان است که تحریم‌های تسلیحاتی را تمدید کنیم».

وی افزود، «ما دیپلماسی خود را در این مورد آغاز کرده‌ایم. امیدوار هستیم بتوانیم از طریق شورای امنیت سازمان ملل متحد این کار را انجام دهیم، اما در عین حال اگر این تلاش‌ها به نتیجه نرسد، ما آماده هستیم از هر گزینه دیپلماتیک که در اختیار داریم استفاده کنیم».

رئیس گروه اقدام ایران در وزارت خارجه آمریکا در پاسخ به این پرسش که چرا واشنگتن با وجود خروج از برجام چنین انتظاری دارد گفت، دو نوع حضور داریم، یکی در توافق اتمی موسوم به برجام، و دیگری در چارچوب قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل که پس از آن به تصویب رسید.

هوک توضیح داد، «اگر شما به بند ۱۰ که به حل و فصل اختلافات در مورد اجرای برجام می‌‌پردازد نگاه کنید می‌بینید حضور ما در آن تعریف شده و در هیچ جای آن گفته نمی‌شود که باید عضوی از برجام باشیم… و با نگاهی ساده به بندهای ۱۰ و ۱۱ می‌بینید که ما این حق را [در رابطه با تحریم تسلیحاتی] داریم».

روزنامه نیویورک تایمز ۲۶ آوریل (۷ اردیبهشت) در گزارشی نوشت مایک پمپئو به همراه یک تیم در حال تدوین دلایل حقوقی است که بر اساس آن آمریکا از نظر حقوقی همچنان یکی از طرفین برجام به شمار می‌رود و می‌تواند مانع پایان یافتن تحریم‌های تسلیحاتی شورای امنیت سازمان ملل در اکتبر ۲۰۲۰ شود.

نیویورک تایمز نوشت، این راهبرد بخشی از یک استراتژی پیچیده برای فشار بر شورای امنیت سازمان ملل است تا به وسیله آن تحریم تسلیحاتی علیه جمهوری اسلامی تمدید طولانی و حتی سختگیرانه‌تر شود.

اکنون مایک پمپئو می‌گوید قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت از برجام جداست و واشنگتن از هر ابزاری از جمله «مکانیسم ماشه» استفاده خواهد کرد تا تحریم تسلیحاتی جمهوری اسلامی تمام شود. او همچنین تاکید کرده آمریکا به برجام برنخواهد گشت. برای پیشبرد این تلاش حقوقی نیازی به بازگشت به برجام نیست.

درواقع به نظر می‌رسد دولت آمریکا براساس «مکانیسم ماشه» روی متحدان اروپایی خود حساب کرده است تا پرونده اتمی جمهوری اسلامی ایران را به شورای امنیت سازمان ملل ارجاع شود و تحریم‌ها بطور خودکار بازگردد. این مسیر کم دردسرترین راه برای تمدید تحریم‌های تسلیحاتی رژیم ایران است.

همچنین مواضع آژانس بین‌‌المللی انرژی اتمی در قبال رژیم ایران از دیگر عوامل تاثیرگذار برای تمدید این تحریم‌های تسلیحاتی است. رژیم ایران از همکاری با بازرسان آژانس خوددداری می‌کند و بی‌توجه به مفاد برجام به افزایش ذخیره‌سازی اورانیوم غنی شده و افزایش غلظت آن با استفاده از سانتریفیوژهای نسل جدید ادامه می‌دهد و هنوز در مورد فعالیت مخفی سه سایت مشکوک نیز توضیح مشخصی نداده است.

اروپا همسوتر با آمریکا

در این میان، جوزپ بورل مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در مصاحبه اختصاصی با رادیو فردا گفته است، آمریکا دو سال پیش به مشارکتش در برجام پایان داد و دیگر عضو مشارکت‌کننده در این توافق نیست اما در عین حال تاکید کرد «آمریکا حق دارد درخواست ممنوعیت فروش تسلیحات به ایران را مطرح کند».

بیانیه وزارت خارجه فرانسه

اروپایی‌ها همسو با آمریکا نگران پایان یافتن مهلت تحریم‌‌های تسلیحاتی رژیم ایران هستند. در شرایطی که جمهوری اسلامی ادعا می‌کرد برای مقابله با کُرونا با کسری بودجه روبروست و از صندوق بین‌‌المللی پول تقاضای وام ۵ میلیارد دلاری کرده بود سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ماهواره نظامی به فضا ارسال کرد و محمدجواد ظریف وزیر خارجه رژیم ادعا کرد این اقدام برخلاف قطعنامه شورای امنیت و مفاد برجام نیست.

وزارت ‌خارجه فرانسه پنجشنبه ۱۱ اردیبهشت اعلام کرد رفع تحریم تسلیحاتی سازمان ملل علیه رژیم می‌تواند پیامدهای اساسی برای امنیت و ثبات منطقه‌ داشته باشد.

در بیانیه وزارت خارجه فرانسه آمده تحریم اتحادیه اروپا مطابق با شرایط توافق وین پس از سال ۲۰۲۰ و تا اکتبر ۲۰۲۳، به همراه تحریم سازمان ملل در خصوص فناوری‌‌ها و تجهیزات بالستیک همچنان ادامه خواهد داشت.

فرانسه اعلام کرده است پاریس قصد دارد با متحدان خود و سازمان ملل ‌متحد در توافق وین و شورای امنیت بطور نزدیک همکاری کند. در بیانیه فرانسه تاکید شده «تحریم‌های سازمان ملل علیه موشک‌های بالستیک ایران پس از اکتبر باقی خواهند ماند». این در حالیست که خبرگزاری‌های داخلی ایران از جمله تسنیم به دروغ خبر از حمایت فرانسه از لغو تحریم‌های تسلیحاتی ایران در چارچوب قطعنامه شورای امنیت داده‌اند!

اینهمه در حالیست که سرگئی ریابکوف معاون وزیر خارجه روسیه به نوشته تسنیم، مدعی شده تمدید تحریم تسلیحاتی ایران غیرممکن است!

جمهوری اسلامی برای عدم تمدید تحریم‌های تسلیحاتی روی حمایت چین و روسیه و استفاده آنها از حق وتو حساب کرده اما در صورتی که طرف‌های اروپایی برجام بر اساس «مکانیسم ماشه» پرونده اتمی ایران را به شورای امنیت ارجاع دهند همه تحریم‌های جمهوری اسلامی بطور خودکار باز خواهد گشت و روسیه و چین نیز نمی‌توانند کاری بکنند.