در حالی که بنا بر گزارش رویترز ۱۳ کشور از ۱۵ عضو شورای امنیت مخالفت خود را با درخواست آمریکا برای فعال کردن سازو کار ماشه علیه ایران کتباً به رئیس شورای امنیت اعلام کرده اند، برایان هوک، مسئول ویژه دولت آمریکا در امور ایران که چندی پیش از سمت خود کناره‌گیری کرد، روز جمعه گفت که کشورش برای فعال کردن سازو کار ماشه علیه ایران نیازی به "اجازه" کشورهای دیگر ندارد.
خبرگزاری رویترز گزارش داد که، نامه‌هایی از ۱۳ عضو شورای امنیت به رئیس دوره ای این شورا را مشاهده کرده که در آنها این کشورها مخالفت خود را با درخواست روز پنجشنبه آمریکا برای فعال کردن سازو کار ماشه علیه جمهوری اسلامی اعلام کرده اند.
این کشورها شامل روسیه، چین، بریتانیا و فرانسه به عنوان چهار عضو دائم شورای امنیت و نه کشور دیگر اعضای این دوره شامل آلمان، بلژیک، اندونزی، تونس، ویتنام، نیجر، سنت وینسنت و گرنادین‌ها، آفریقای جنوبی و استونی هستند. فقط جمهوری دومنیکن هنوز نامه ای ننوشته است، تنها عضوی که به هنگام رای گیری در شورای امنیت بر روی طرح آمریکا برای تمدید تحریم های تسلیحاتی ایران با واشینگتن همراه شده بود.
کشورهای مخالف با اقدام آمریکا در شورای امنیت به همان استدلالی استناد کرده‌اند که پیش‌تر از سوی سه کشور اروپایی بریتانیا، فرانسه و آلمان و چین و روسیه و همچنین جوزپ بورل، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در مخالفت با اقدام آمریکا در شورای امنیت اعلام شده است. همه این ۱۳ عضو شورای امنیت اعلام کرده اند که چون آمریکا در سال ۲۰۱۸ میلادی رسماً از برجام خارج شده، نمی تواند از ساز و کار ماشه استفاده کند و تحریم های سازمان ملل علیه ایران را بازگرداند.
در حالی که آمریکا برای فعال کردن ساز و کار ماشه با مخالفت اکثر اعضای شورای امنیت روبرو شده است، ولی همچنان بر توانایی خود برای فعال کردن ساز و کار ماشه به صورت یک تنه و بازگرداندن تحریم های شورای امنیت علیه ایران تاکید می کند.
برایان هوک دیشب در گفتکو با شبکه فاکس نیوز گفت: «اینکه دیگران از اقدام ما حمایت کنند یا با آن مخالفت کنند، برای ما اهمیتی ندارد.» وی تاکید کرد که فارغ از موضع گیری اعضای شورای امنیت، امکان جلوگیری از ساز و کار ماشه وجود ندارد و «شورای امنیت در پایان مدت ۳۰ روز تمام تحریم های سازمان ملل علیه ایران را باز می گرداند.»
مایک پومپئو، وزیر امور خارجه آمریکا نیز بار دیگر بر عزم قاطع کشورش برای استفاده از همه ابزارهای در اختیار واشینگتن برای تمدید تحریم تسلیحاتی ایران پیش از روز ۱۸ اکتبرتاکید کرد. وی در گفتگو با شبکه فاکس نیوز گفت: «به شما اطمینان می دهم که آمریکا از همه ابزارها استفاده خواهد کرد تا مطمئن شود که چینی ها و روس ها توانایی ارسال سلاح هایی به ایران که ما را تهدید خواهد کرد نخواهند داشت.»
یادآور می شویم که مایک پمپئو عصر پنجشنبه به مقر سازمان ملل متحد در نیویورک رفت تا در دیدار با نماینده دائم اندونزی در سازمان ملل که ریاست دوره‌ای شورای امنیت را برعهده دارد، درخواست دولت دونالد ترامپ را برای بازگرداندن تحریم‌های شورای امنیت علیه ایران ارائه دهد.
در این دیدار که برایان هوک نماینده مستعفی آمریکا در امور ایران وزیر خارجه ترامپ را همراهی می کرد، پمپئو نامه‌ای را با امضای کلی کرافت نماینده دائم آمریکا در سازمان ملل متحد ارائه داد که در آن اعلام شده است ایران به تعهدات برجامی خود عمل نکرده و همچنین ممنوعیت تسلیحاتی را نقض کرده است.
دقایقی بعد سه کشور اروپایی عضو برجام با صدور بیانیه مشترکی اعلام کردند که از اقدام آمریکا برای به کارگیری سازو کار ماشه علیه ایران حمایت نمی کنند. آنها با اشاره به ضرورت حفظ فرآیندها و سازوکارهای که اساس چندجانبه‌گرایی است تصریح کردند: «ما از تمام اعضای شورای امنیت سازمان ملل متحد می‌خواهیم تا از هر اقدامی که باعث تعمیق اختلافات در شورا می‌شود و یا پیامدهای منفی جدی در پی دارد پرهیز کنند.»
جوزپ بورل، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا نیز با صدور بیانیه‌ای روز جمعه تصریح کرد: «همانگونه که بارها اعلام کردم آمریکا به طور یکجانبه به مشارکت خود در برجام در تاریخ ۸ مه ۲۰۱۸ خاتمه داد و متعاقبا در هیچ یک از فعالیت‌های مرتبط با این توافق شرکت نکرد بنابراین این کشور نمی‌تواند به عنوان طرف برجام از سازو کار ماشه در قطعنامه ۲۲۳۱ استفاده کند.»
جوزپ بورل افزود: «به عنوان هماهنگ‌کننده برجام تمام تلاش خود را برای اطمینان از حفظ و اجرای کامل این توافق توسط تمام طرف ها به کار می‌گیرم.»
روسیه و چین نیز که از همان آعاز مخالفت شدید خود را با اقدام آمریکا اعلام کرده اند.
نگاهی به تحولات روزهای اخیر و موضع گیری قاطعانه آمریکا که بر تفسیر حقوقی خود در باره قطعنامه ٢٢٣١ شورای امنیت تأکید می کند و در همان حال مخالفت صریح تمامی کشورهای عضو برجام و اکثریت قریب به اتفاق اعضای دائم و غیر دائم شورای امنیت علیه اقدام آمریکا، شورای امنیت را به میدان یک جدال حقوقی بین آمریکا از یک سوی و دیگر کشورها تبدیل کرده است. کدامیک در این نبرد پیروز خواهند شد، در هفته های آینده این موضوع آشکارتر خواهد شد.
